Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στον Οινοχόο της Καθημερινής στις 02/06/2019.
Οινοτουρισμός. Λέξη σύνθετη, με το πρώτο συνθετικό να δηλώνει την συσχέτιση του υποκειμένου με το κρασί και το δεύτερο συνθετικό να δηλώνει την κατάσταση του υποκειμένου. Ταξίδι, διακοπές, ξεκούραση, ελεύθερος χρόνος.
Ποιος είναι όμως ο οινοτουρίστας; Μήπως είναι αυτός που γυρνά τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου, ψάχνοντας σε χωριά στην μέση του πουθενά μικρά οινοποιεία; Είναι ο γνώστης που θα οργανώσει τις διακοπές του μονοθεματικά; Αυτός που θα επισκεφτεί παραγωγούς, θα βγει στους αγρούς και στα αμπέλια και θα ζητήσει να φιλήσει ταπεινά τα χέρια του “μάγου” οινοποιού; Και ο απλός οινόφιλος; Είναι οινοτουρίστας όταν επισκέπτεται έναν τόπο χωρίς να έχει σκοπό να επισκεφτεί άλλο ένα οινοποιείο που ανάμεσα σε δεξαμενές, παλέτες και κιβώτια, έχει στριμώξει ένα πάσο και δυο εξάδες ποτήρια για να δοκιμάζουν οι επισκέπτες;
Άποψη μου είναι πως όποιος έρχεται σε επαφή με την οινική κουλτούρα ενός τόπου, σε οποιοδήποτε σημείο ενός ταξιδιού του, μπορεί να χαρακτηριστεί οινοτουρίστας. Η μεγάλη διαφορά του όμως από τον απλό καταναλωτή κρασιού (το ίδιο πρόσωπο δηλαδή στην καθημερινότητά του), είναι ο συναισθηματικός δεσμός που δημιουργεί κάποιος με τις γεύσεις, τις μυρωδιές και τις εμπειρίες που κατέγραψε σε ένα ταξίδι του. Γυρνώντας από έναν τόπο, τα ενθύμιά μας δεν είναι μόνο τα μαγνητάκια για το ψυγείο και οι κούπες του καφέ που φέραμε μαζί μας. Το κρασί που δοκιμάσαμε σε εκείνο το ταξίδι πάντα θα είναι καλύτερο από κάθε άλλο κρασί στο ράφι.
Ο ταξιδιώτης της εποχής μας πρωτίστως ενδιαφέρεται για συλλογή εμπειριών. Η κριτική ενός κρασιού είναι υποκειμενική. Σε ευχάριστες συνθήκες, όλα μοιάζουν νοστιμότερα. Και ποιες συνθήκες πιο ευχάριστες από αυτές ενός ταξιδιού; Αυτό φυσικά δεν άργησε να γίνει αντιληπτό και από αρκετούς οινοποιούς. Το brand loyalty όσων έχουν επισκεφτεί το εκάστοτε οινοποιείο εκτινάσσεται και φυσικά οι επισκέπτες μετατρέπονται σε ευαγγελιστές των προϊόντων του.
Μιλώντας για κρασί θα περίμενε κανείς πως πρωτοπόροι θα είναι άλλη μία φορά οι Γάλλοι. Έλα όμως που παρατηρώντας προσεκτικά θα δεις την ιστορία να επαναλαμβάνεται. Όχι, δεν είχαμε άλλη μια «κρίση των Παρισίων» αλλά η Καλιφόρνια δείχνει τον δρόμο στον οινοτουρισμό. Πολυτελείς αίθουσες, αυλές με άνετες πολυθρόνες, άριστες υποδομές, αμέτρητες επιλογές και επαγγελματισμός που εγγυάται την βέλτιστη εμπειρία του επισκέπτη. Ε, και τα κρασιά τους είναι καλά. Από κοντά και οι γείτονες Ιταλοί. Μαέστροι του storytelling, γεννούν ιστορίες ακόμα και εκεί που δεν υπάρχει τίποτα αξιοσημείωτο. Επισκέπτεσαι το οινοποιείο και θες να πεις ευχαριστώ που σου έκαναν την τιμή να σε δεχτούν. Οι Γάλλοι από την άλλη, πολλές φορές μπλαζέ, περιμένουν να τους πεις ευχαριστώ απλά και μόνο γιατί σε άφησαν να περάσεις το κατώφλι του πύργου τους. Βέβαια με την αναγνώριση που έχουν τα κρασιά τους διεθνώς, δεν τους αδικώ κιόλας.
Saint-Émilion, Bordeaux Saint-Émilion, Bordeaux
Στα δικά μας τώρα, θα μπορούσε κανείς να αναφέρει το παράδειγμα της Σαντορίνης. Μάλλον όμως δεν είναι το πλέον αντιπροσωπευτικό για την χώρα μας. Θεωρώ πως η Σαντορίνη στο κομμάτι του κρασιού -και εν μέρει του τουρισμού- είναι αυτόνομο κράτος. Διαθέτει ένα brand name πολύ μεγαλύτερο και σαφώς πιο θετικό από την υπόλοιπη Ελλάδα. Όποιος συγκρίνει την οινική εμπειρία του τουρίστα με αυτή του τόπου του, καλό θα είναι να έχει μία καλντέρα εύκαιρη να μας δείξει. Όχι βέβαια πως δικαίωμα στον επισκέπτη έχει μόνο όποιο οινοποιείο βρίσκεται πάνω στα ηφαιστειακά εδάφη της Θήρας και της Θηρασιάς. Αν όμως ο τόπος δεν αποτελεί προορισμό, πώς κάποιος θα πάρει την απόφαση για την επίσκεψή του;
Πολλές φορές, οι ενδιαφερόμενοι ξεχνούν το δεύτερο συνθετικό του οινοτουρίστα. Ξεχνούν ότι μιλώντας για τουρισμό και επισκέπτες, πρέπει πρώτα να υπάρχουν απαραίτητες προϋποθέσεις. Δρόμοι, λιμάνια και αεροδρόμια, κλίνες για τους επισκέπτες, εστιατόρια και φυσικά λόγοι για τους οποίους κάποιος θα αφιερώσει πολύτιμο χρόνο για να επισκεφτεί την περιοχή και στην συνέχεια το οινοποιείο. Ιδέες για ξενώνες και εστιατόρια, αίθουσες δοκιμών και wine club, πότε υλοποιούνται και πότε μένουν στα χαρτιά. Και όταν υλοποιούνται μπορεί να έχουν βάση και να ακολουθούν κάποιο σχέδιο, μπορεί όμως απλά να καβαλούν το κύμα της μόδας.
Στην Ελλάδα δεν έχουμε την καλύτερη προϊστορία σε ότι αφορά πλάνα και στρατηγικές. Ακόμα και στο χώρο του κρασιού που έχει δείξει πως δεν στερείται επαγγελματισμού, πολλοί έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους στο νέο Eldorado αλλά δεν ξέρω πόσοι έχουν ξεκάθαρη εικόνα για τους στόχους που θέτουν. Λύσεις υπάρχουν. Ο τουρισμός στην χώρα μας σπάει κάθε χρόνο τα προηγούμενα ρεκόρ την ίδια περίοδο που το Ελληνικό κρασί αποκτά τη θέση του στον κόσμο. Δρόμοι του κρασιού, συνδυαστικές εμπειρίες, κουζίνες που σερβίρουν νόστιμο φαγητό και φιλόξενοι ξενώνες στρώνουν τον δρόμο του επισκέπτη. Αν συνδυαστούν με σωστό προγραμματισμό, κατάλληλη στόχευση και ανάλογους στόχους, τα οινοποιεία, οι τοπικές κοινωνίες και κυρίως ένας σεβαστός αριθμός ανθρώπων, που δεν θα χαρακτήριζαν τον εαυτό του φανατικό του κρασιού ή ούτε καν οινόφιλο μερικές φορές, θα γνωρίσουν κρασιά, θα χτίσουν σχέσεις και κοινότητες, θα δημιουργήσουν δεσμούς με τη γη και τους ανθρώπους. Αν πάλι λείψουν οι στόχοι και το πλάνο, τότε μάλλον θα έχουμε άλλη μία περίπτωση Greek Business.
Leave a comment