Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στον Οινοχόο της Καθημερινής στις 06/06/2020.
Ας πούμε επιτέλους την σκληρή αλήθεια έξω από τα δόντια. Το κρασί ποτέ δεν ακολούθησε την ψηφιακή έκρηξη των τελευταίων ετών. Παρότι είναι ένα αγαπημένο προϊόν για σχεδόν όλο το φάσμα των καταναλωτών, το κρασί σχεδόν εμμονικά αποφεύγει κάθε προσπάθεια επίκαιρης (βλέπε digital) επικοινωνίας με το κοινό του.
Ενώ παντού γύρω μας βλέπουμε προϊόντα όλων των ειδών να κατακλύζουν τις οθόνες μας και να κερδίζουν μερίδιο της προσοχής μας, το αγαπημένο σε όλους μας κρασί απουσιάζει εμφατικά από το πλάνο των πολλών. Φυσικά οι ενθουσιώδεις φίλοι του κρασιού φροντίζουν να ανακαλύπτουν πληροφορίες σε κάθε Μέσο, οι οργανωμένες όμως προσπάθειες δείχνουν να μένουν πιστές σε συνταγές περασμένων δεκαετιών. Όχι πως η ανάγκη για εκθέσεις, βιβλία ή έντυπα όπως το παρόν δεν υπάρχει. Ο κλάδος των οινικών εκδόσεων παγκοσμίως παρουσιάζει διαρκή άνοδο χρόνο με τον χρόνο δείχνοντας τη δυναμική του κλάδου. Όμως ήρθε μια δύσκολη στιγμή, ίσως η πιο δύσκολη που μπορούμε να φανταστούμε και μας έδειξε πως ο βασιλιάς είναι γυμνός. Και αν όχι γυμνός, σίγουρα ψηφιακά αναλφάβητος.
Η κρίση που προκάλεσε παγκοσμίως ο κορονοϊός τάραξε συθέμελα τον οινικό κόσμο. Μήπως ήρθε η ώρα το κρασί να κάνει τη δική του ψηφιακή επανάσταση; Μήπως ήρθε η ώρα οι καταναλωτές, οι φίλοι του κρασιού και η βιομηχανία να απαιτήσει τις αλλαγές που τόσο άργησαν;
Αρκετοί επαγγελματίες του κρασιού επιμένουν να παραβλέπουν πως τα νεανικά κοινά ξοδεύουν στον κλάδο όσα και οι γονείς τους, αν όχι και περισσότερα. Για να προσεγγίσεις τα κοινά αυτά χρειάζεται φρέσκια γλώσσα. Φτάνουν οι πομπώδεις τίτλοι και οι βαρυσήμαντες τεχνικές αναλύσεις -ένα μπράβο στον Οινοχόο παρακαλώ για την έγκαιρη προσαρμογή- που δεν αγγίζουν κανέναν πέρα από τους ειδικούς. Η επικοινωνία στα digital κανάλια είναι αμφίδρομη και αυτό σημαίνει πως ο επαγγελματίας μπορεί να ακούει την άποψη του καταναλωτή. Αν κάποιος μπει στον κόπο θα διαπιστώσει πως το κοινό δεν ψάχνει για εκπαίδευση αλλά για ιστορίες. Οι λίγοι, που το έχουν καταλάβει, βλέπουν ήδη διαφορά.
Τα τελευταία χρόνια υπήρξε μια άνθιση στον κλάδο των οινικών εκθέσεων. Πολλές εκδηλώσεις έφεραν το κρασί σε επαφή με μεγαλύτερο κοινό χωρίς όμως να έχει υπάρξει αντίστοιχη μέριμνα για το ψηφιακό αποτύπωμα της έκθεσης. Τόσο οι εκθέτες όσο και οι οινοποιοί δεν είχαν κατάφεραν να μετουσιώσουν τη φυσική παρουσία σε ψηφιακή σχέση με το κοινό, τουλάχιστον σε μαζικό επίπεδο. Σήμερα οι εκθέσεις τοποθετούνται σε νέα βάση. Η μαζική προσέλευση του κοινού δεν είναι εγγυημένη και η αναμενόμενη κρίση στον κλάδο κάνει την κάθε επένδυση να περνά από μεγαλύτερο έλεγχο. Αυτό όμως δε σημαίνει πως και η ανάγκη του κοινού για επαφή με τους παραγωγούς έχει μειωθεί. Αντιθέτως το κοινό ζητά όλο και αμεσότερη επαφή με τους ανθρώπους που είναι υπεύθυνοι για τα αγαπημένα του κρασιά (βλέπε επίσης άνοδο στον οινοτουρισμό) και θα συνεχίσει να την αναζητά. Απλά πλέον σε ψηφιακό επίπεδο.
Οι καταναλωτές από την πλευρά τους μέχρι πρόσφατα έδειχναν μια αντιπάθεια στις ηλεκτρονικές αγορές κρασιού. Ίσως φταίει η εικόνα του παραδοσιακού προϊόντος που έχει καλλιεργηθεί, ίσως ο φόβος που προκαλεί η αγορά του κρασιού σε κάποιον που νιώθει πως πρέπει να έχει ιδιαίτερες γνώσεις. Σε κάθε περίπτωση, η αγορά κρασιού online δεν έγινε ποτέ συνήθεια των πολλών. Ο καταλύτης όμως που ακούει στο όνομα ανάγκη ήρθε και έδωσε την ώθηση που ψάχνει ο κλάδος εδώ και χρόνια. Όχι, οι ηλεκτρονικές πωλήσεις δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την κατανάλωση στην εστίαση αλλά σίγουρα δημιουργούν προϋποθέσεις ώστε το κοινό να διαπιστώσει πως έχει πρόσβαση σε μία μεγαλύτερη γκάμα κρασιών. Συχνά οι ηλεκτρονικές κάβες συνδυάζουν την περιήγηση με πληροφορίες όπως το ταίριασμα κάθε κρασιού με φαγητό και την ιστορία πίσω από κάθε φιάλη, δημιουργώντας έτσι μια ευχάριστη αγοραστική εμπειρία που βοηθά στην εξωστρέφεια του κρασιού.
Η έλλειψη ετοιμότητας στον κλάδο του κρασιού δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει και αντίδραση. Οι άνθρωποι του κρασιού άλλωστε είναι πρώτα απ’ όλα λάτρεις και μετά επαγγελματίες. Έτσι δεν λείπουν τα παραδείγματα άμεσης προσαρμογής στις νέες ανάγκες. Πολλοί παραγωγοί έχουν ξεκινήσει διαδικασίες κατασκευής ή ανανέωσης των ιστοσελίδων τους. Αρκετοί από αυτούς προχωρούν με σχέδια για ηλεκτρονικό εμπόριο. Δυστυχώς, αναμένονται αρκετές αστοχίες και παιδικές ασθένειες, αλλά πρόκειται για μια διαδικασία που δεν μπορεί να αποφύγει κανείς όταν δουλεύει με πίεση χρόνου. Σίγουρα την ίδια στιγμή υπάρχουν ενέργειες για την ανανέωση της παρουσίας τους στα social media. Ελπίζω σε πρακτικές social listening και όχι απλά στην συνέχεια της επανάληψης των παραδοσιακών συνταγών.
Ανά τον κόσμο έχουν εμφανιστεί πολλές προσπάθειες δημιουργίας ψηφιακών κοινοτήτων. Εκπαιδευτές, οινογράφοι, sommelier αλλά και απλοί φίλοι του κρασιού χρησιμοποιούν τις ψηφιακές πλατφόρμες για να δημιουργήσουν οινικές εμπειρίες. BYOB δοκιμές κρασιών, virtual tours σε οινικούς προορισμούς, συνεντεύξεις με οινοποιούς και συμβουλές που βοηθούν σε έξυπνες αγορές και την ανακάλυψη των προτιμήσεων κάθε καταναλωτή είναι λίγες από τις προσπάθειες που βλέπουμε να τρέχουν σε Zoom, Facebook, Instagram, Skype και όπου αλλού υπάρχει ψηφιακή επαφή.
Στη χώρα μας, πρωταθλητής σε αυτή τη προσπάθεια κατά τη γνώμη μου, ο δικός μας Θοδωρής Λέλεκας, που με μια σειρά καθημερινών live video μέσω Facebook και Instagram έδειξε πως μπορείς να μιλήσεις για κρασί απλά και γρήγορα, χωρίς ανάγκη για studio και παραγωγές, και ταυτόχρονα απέδειξε πως το κοινό που ενδιαφέρεται για το κρασί στα ελληνικά Digital κανάλια δεν είναι μόνο οι λίγοι ειδικοί.
Ελπίζω πως σύντομα θα επιστρέψουμε σε κάποιου είδους κανονικότητα. Το τελευταίο διάστημα ωστόσο έγινε σαφές πως το κρασί έχει λόγο digital υπόστασης και πως υπάρχουν φωνές που μπορούν να το βοηθήσουν να μιλήσει σε κατανοητή γλώσσα σε ευρύ κοινό. Αν μαζί με την κανονικότητα όμως γυρίσουμε και στις παλιές κακές συνήθειες, ας ετοιμαστούμε να δούμε το κοινό να γυρίζει μαζικά την πλάτη του.
Leave a comment